Κυριακή 20 Οκτωβρίου 2013

ο καθηγητής ΚΑΤΡΟΥΓΚΑΛΟΣ

«Όταν έναν “ελεύθερο πολίτη”, παρά τη θέλησή του, με τον εξαναγκασμό, τον κλείνει ένας πολίτης σ’ ένα μέρος στενό και ακατοίκητο, κι όταν τον κρατάν εκεί μέσα κάμποσο καιρό – όλοι καταλαβαίνουν ότι αυτό είναι μια πράξη βίας. Μα από τη στιγμή που η ενέργεια αυτή θα γίνει δυνάμει ενός βιβλίου, που λέγεται Ποινικός Νόμος, και το μέρος αυτό θα ονομαστεί “φυλακή”, μετατρέπεται αμέσως σε πράξη ειρηνικής νομιμότητας. Αν ένας άνθρωπος εξαναγκαστεί από έναν άλλο, παρά τη θέλησή του, να σκοτώνει συστηματικά τους συνανθρώπους του, αυτό είναι πράξη βίας. Μα από τη στιγμή που αυτό θα ονομαστεί “στρατιωτική υπηρεσία”, ο καλός πολίτης φαντάζεται ότι αναπνέει τον αέρα της ειρήνης και της νομιμότητας. Αν ένα πρόσωπο παρά τη θέλησή του το στερήσουν άλλοι από ένα μέρος της ιδιοκτησίας του και του εισοδήματός του, κανένας δεν θα διστάζει να πει ότι αυτό είναι μια πράξη βίας. Μα από τη στιγμή που αυτή η ληστεία θα ονομαστεί “είσπραξη αμέσων φόρων” πρόκειται μονάχα για εφαρμογή του νόμου. Κοντολογής, ό,τι παρουσιάζεται στα μάτια μας ως αστική νομιμότητα δεν είναι τίποτε άλλο παρά η βία της κυρίαρχης τάξης ανυψωμένη εκ των προτέρων σε επιτακτικό κανόνα».
Rosa Luxemburg 
Από το βιβλίο Φρανζ Μέριγκ/Ρόζα Λούξεμπουργκ Απεργία, Αυθορμητισμός των μαζών [Διεθνής Βιβλιοθήκη, Αθήνα 1972]

Πλέον δεν παρακολουθώ σχεδόν καθόλου τηλεόραση κι έτσι χάνω, σε ζωντανό χρόνο, ακόμη και όσα δεν πρέπει να χάνω. Έμαθα εκ των υστέρων λοιπόν τα γεγονότα τα σχετικά με την παρουσία του συνταγματολόγου Γιώργου Κατρούγκαλου στην εκπομπή τού… ανατροπέα (με μη βίαιες διαδικασίες – καλόν είναι να μπει ένας… αστερίσκος στον τίτλο της εκπομπής) Γιάννη Πρετεντέρη την προηγούμενη Δευτέρα. Είδα το σχετικό βίντεο στο YouTube και κατάλαβα πολλά (όχι πως δεν τα είχα καταλάβει από καιρό δηλαδή – όπως και πολλοί από εμάς εξάλλου), για τον τρόπο, βασικά, που λειτουργεί το τηλεοπτικό πάνελ, ή, έστω, ένα μέρος του· ένα ξέφραγο αμπέλι, εντός του οποίου καταπατούνται με λεκτικώς βίαιο τρόπο όλες οι προϋποθέσεις ενός σοβαρού διαλόγου. Πώς μέρος της ομήγυρης, ως στουντιακός όχλος, επεμβαίνει, όταν κάποιος εκφράσει μιαν άποψη που ξεφεύγει ή απέχει παρασάγγας της καθεστωτικής.

Ο καθηγητής Κατρούγκαλος είχε ένα μεγάλο προσόν στη συγκεκριμένη διαμάχη. Αντιτάχθηκε στην γελοιότητα, στο ανεκδιήγητο «είμαι εναντίον της βίας απ’ όπου κι αν προέρχεται», προβάλλοντας ένα πράο, μειλίχιο ύφος, μέσω του οποίου αναδεικνύονταν μόνον επιχειρήματα. Με μη βίαιο (λεκτικώς) τρόπο υπερασπίστηκε την «βία» των κοινωνικών αγώνων, έχοντας απέναντί του τινές αγριεμένους απολογητές της βίαιης νομιμότητας. Το τι άκουσε δεν λέγεται. «Αήθη» τον αποκάλεσε η Σώτη Τριανταφύλλου (μάλλον κάτι άλλο ήθελε να πει, αλλά δεν βρήκε την κατάλληλη λέξη), πως κολακεύει τους φοιτητές του, για να τον ψηφίζουν του πέταξε ο Πάγκαλος, πως υπερασπίζεται κατ’ ουσίαν την κοινωνική ζούγκλα τού αντέτεινε ο Πρετεντέρης, ενώ ο νυν… υπηρέτης του λαού Μιχελάκης τον καλούσε ν’ απαντήσει διαρκώς στη γνωστή καραμέλα. Επιχειρήματα… μηδέν. Ιστορική κατόπτευση και ανάλυση του φαινομένου… μηδέν του μηδενός. Η κυρία Τριανταφύλλου, με σπουδές Ιστορίας και γνώστρια των κοινωνικών αγώνων του περασμένου και του προπερασμένου αιώνα σε Γαλλία και Αμερική, το μόνο που βρήκε να πει, στα ιστορικά παραδείγματα που προέβαλε ο Κατρούγκαλος, ήταν ένα ξερό «1968» (για να μας δείξει απλώς πως αντιλαμβάνεται για τι ακριβώς μιλάει ο καθηγητής) και πως εν πάση περιπτώσει «έχει περάσει πολύς καιρός από τότε», πριν κατασταλάξει σ’ εκείνο το απαράδεκτο «είστε αήθης». Τέτοια γύμνια, δηλαδή ανυπαρξία επιχειρημάτων με ταυτόχρονη ισοπέδωση του ιστορικού χρόνου, είναι ανεπίτρεπτη από κάποιον που θέλει μάλιστα να προβάλλεται και ως καθηγητής της Αμερικανικής Ιστορίας.

Όπως, σωστά, υποστήριξε ο καθηγητής Κατρούγκαλος η βία προσδιορίζεται από το πώς αντανακλά στην κοινωνία. Κι εκεί επάνω μπορείς να δεις τις λεπτές ή τις λιγότερο λεπτές διαφορές, βγάζοντας προσεκτικά συμπεράσματα. Στην περίπτωση της δολοφονίας του Παύλου Φύσσα π.χ. κανείς δεν έδωσε «συγχαρητήρια» στον Ρουπακιά. Κανείς δεν είπε «καλά του έκανε». Άρα έχουμε μία πράξη βίας η οποία δεν έχει καμμία απολύτως νομιμοποίηση από την κοινωνία, δεν διαθέτει δηλαδή, ως πράξη, κανένα κοινωνικό αντίκρισμα – συνεπώς, είναι απολύτως καταδικαστέα. Και είναι φαιδρό, και ύποπτο, και ύπουλο να εξισώνεται το γιούρτωμα, η έμπρακτη αποδοκιμασία, η καζούρα και η χλεύη που απευθύνονται σ’ έναν πολιτικό, σε μία ιστορικό, ή σ’ έναν δημοσιογράφο (καταστάσεις –μην το ξεχνάμε– που μπορεί να έχουν τη συντριπτική επιδοκιμασία της κοινωνίας), ή, περαιτέρω, η κατάληψη ενός δημοσίου χώρου από απεργούς, μαθητές ή φοιτητές, η περικύκλωση ενός κτηρίου, το κλείσιμο (δηλαδή το άνοιγμα) των διοδίων ή οτιδήποτε άλλο που μπορεί να συνιστά κοινωνική πάλη, με την δολοφονική πρακτική ενός εγκληματία, που δρα στο περιθώριο της κοινωνίας.

Κάποτε οι πολιτικοί μας καμάρωναν με τα δικά τους ποσοστά και των κομμάτων τους (τα αλήστου μνήμης 48% και τα λοιπά), αλλά και με την ολοκληρωτική αποδοχή τους από την κοινωνία (όχι μόνον από τα εκατομμύρια των ψηφοφόρων τους, αλλά και από όσους δεν τους ψήφιζαν). Δυστυχώς (για εκείνους), για πολλούς από εκείνους τα πράγματα άλλαξαν. Η οικονομική καταβύθιση της χώρας, με την περαιτέρω μεταχείρισή της από τους δανειστές έχουν μεταβάλλει τους συσχετισμούς. Δεν ξέρω αν αυτό εκφράζεται επαρκώς στις δημοσκοπήσεις. Νομίζω πως όχι. Πως τα ευρήματά τους δηλαδή είναι σκέτη φενάκη, επειδή οι απαντήσεις καναλιζάρονται από τις ερωτήσεις. Ο κόσμος, η κοινωνία, βράζει εναντίον των πολιτικών. Το αντιλαμβάνεται ο καθείς αυτό, όπου βρεθεί και όπου σταθεί. Υπάρχει μένος εναντίον όλων εκείνων, που μας οδήγησαν στην ντροπή. Στην δυσθεώρητη ανεργία, στην ανέχεια, στην ανασφάλεια, στην αδυναμία να ανταποκριθούμε στις υποχρεώσεις μας, στο υποθηκευμένο μέλλον. Η κοινωνία έχει αντανακλαστικά. Δεν μπορεί να προκαλείται επ’ άπειρον. Δεν γίνεται να μένει απαθής βλέποντας τις μάπες όλων εκείνων που την πήραν στο λαιμό τους (αλλά και των οψίμων απολογητών τους) να παρευλάνουν κάθε βράδυ στις τηλεοράσεις λες και δεν τρέχει τίποτα, κουνώντας, μάλιστα, και το δάχτυλο. Πάει πολύ. Θα έπρεπε, τουλάχιστον, να κρύβονται. Ο καθηγητής Κατρούγκαλος υπήρξε ο μόνος που εξέφρασε αυτόν ακριβώς τον παλμό στην εν λόγω… Ανατροπή και μάλιστα με γνώση, πραότητα και οφθαλμοφανή αποτελέσματα (δείτε, μόνον, μούτρα... τίποτα άλλο), και γι’ αυτό επιδοκιμάστηκε (μόνος μαχόμενος εναντίον όλων). Όχι μόνο στα social media. Παντού.

8 σχόλια:

  1. Ε οχι και παντου, ειδες τι εγραψε ο μανδραβελης στην καθημερινη;

    Α.Κ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Τι έγραψε; Σοφιστίες. Λόγια του αέρα.

    Η βία στα γεγονότα του Δεκέμβρη του 2008 είχε κάποια κοινωνική επιδοκιμασία και δεν το κατάλαβα; Ετέθη από την πλειονότητα της κοινωνίας εν αμφιβόλω η εγκληματική δράση των κουκουλοφόρων; Όχι. Κι εκεί τελειώνει το ζήτημα. (Αν μιλάμε γι’ αυτό). Το αν η τότε κυβέρνηση «δυσκολεύτηκε» να εφαρμόσει το νόμο, αυτό δεν δικαιώνει επ’ ουδενί τους καταστροφείς, οι πράξεις των οποίων, το ξαναλέω, ήταν τερατωδώς έξω από το πεδίο ανοχής της κοινωνίας.
    Αλλά και με τους μετανάστες δεν βγαίνει συμπέρασμα εκμεταλλεύσιμο για τον αρθρογράφο, όπως και με τίποτα από τα υπόλοιπα (ένα άκριτο τσουβάλιασμα, που εντυπωσιάζει αρνητικώς). Ποιος είπε π.χ. του Μανδραβέλη πως «το νομικό σύστημα της χώρας απονεκρώθηκε απέναντι σε κάθε μορφής βία», διότι η κοινωνία (στο σύνολό της, προφανώς, κατά τον ίδιον) σταμάτησε να θεωρεί παράνομες «τις επιθέσεις κατά μεταναστών από Χρυσαυγίτες»;
    Το μεταναστευτικό είναι ένα πολύπλοκο θέμα, το οποίον έτσι όπως ανεπαρκώς αντιμετωπίστηκε από την πολιτεία οδήγησε ένα σημαντικό τμήμα της κοινωνίας (όχι όλη την κοινωνία – να μην ξεχνάμε το επίσης σημαντικό τμήμα της, που υπερασπίστηκε τα δικαιώματα των μεταναστών κ.λπ.) σε ακραίες, όντως, αντιλήψεις. Ας ψάξουμε αλλού όμως τις αιτίες –γιατί συνέβη αυτό– και όχι αναγκαστικώς στην κοινωνία. Σε τελευταία ανάλυση ούτε 7% δεν πήρε η Χρυσαυγή στις τελευταίες εκλογές (ένα κόμμα, μια συμμορία, μια εγκληματική οργάνωση, όπως θέλετε πείτε την –θα αποδειχθεί τι ήταν στις δικές που θ’ ακολουθήσουν– που είχε ξεκάθαρη αρνητική θέση για το μεταναστευτικό).

    Αυτά είπε ο Κατρούγκαλος; Ό,τι θέλει γράφει ο Μανδραβέλης.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Ο μανδραβέλης "απέδειξε" ότι πρέπει να υπαρχουν γενικώς νόμοι και να εφαρμόζονται, και καλό είναι να έχουμε και δημοκρατία (υπό την προϋπόθεση ότι άπαξ και εκλεγεί κάποιος, κάνει ότι γουστάρει επί 4 χρόνια).Δηλαδή κάλλιο πλούσιος και υγιής παρά φτωχός και ασθενής. Αλλά δεν παρέλειψε να αμφισβητίσει και την βασική παραδοχή της δημοκρατίας -πράγμα το οποίο έκαναν και άλλοι- με τα περί χρυσής αυγής."Δεν μπορούμε να αφήσουμε την κοινωνία να επιλέγει γιατί μπορεί να βγάλει κανένα νέο χίτλερ".Και στο μεταξύ ο κάθε σφετεριστής, κλέφτης και απατεώνας θα χρησιμοποιεί το ίδιο επιχείρημα για να συνεχίζει το έργο του, αδιαφορώντας για το ότι τον έχουν πάρει είδηση, για να μην πούμε ότι θα καμαρώνει κι' όλα ότι "δεν υπολογίζει το πολιτικό κόστος". Εν πάση περιπτώσει αυτά έχουν γίνει αντικείμενο σοβαρού στοχασμού εδώ και εκατονταετίες, και έχουμε τους μανδραβέληδες -με σοφίσματα που θυμίζουν το σκετς των monty python με τη μάγισσα- να προσπαθούν να υποκαταστήσουν για τους ατυχείς τηλεθεατές, τόμους ολόκληρους με τις κοινοτοπίες περί βίας απ' όπου κι' αν προέρχεται. Αυτό που είπε ο κατρούγκαλος είναι απλό.Είναι αυτό που λέει ο Λοκ (ο οποίος δεν μπερδεύει το δέον με το ισχύον -ως προς την πραγματική λειτουργία των φορέων της εξουσίας στον πραγματικό κόσμο- για να παραπλανήσει τον αναγνώστη του).Είναι αν θέλετε - για να καταλάβει και ο μιχελάκης - αυτό που έλεγε πιο λαϊκά ο ΓΑΠ "θα μας πάρουν με τις πέτρες">>>>"Απαντώ, ότι τέτοιες επαναστάσεις δεν ξεσπούν για κάθε μικρή κακοδιαχείριση των δημόσιων υποθέσεων. Μεγάλα λάθη απ' την πλευρά της εξουσίας, πολλοί άδικοι και επαχθείς νόμοι, και όλα τα ολισθήματα της ανθρώπινης αδυναμίας τα ανέχεται ο λαός, χωρίς εξέγερση ή διαμαρτυρία. Αλλά αν μια μακρά σειρά καταχρήσεων, υπεκφυγών και τεχνασμάτων, που όλα τείνουν στην ίδια κατεύθυνση, κάνουν φανερό στους πολίτες πως υπάρχει σκοπιμότητα, και δεν μπορούν παρά να αισθανθούν τί βρίσκεται από πίσω, και να δούν προς τα πού πηγαίνουν, τότε δεν πρέπει να εκπλήσσει το ότι θα εξεγερθούν , και θα προσπαθήσουν να παραδώσουν την εξουσία σε χέρια τα οποία θα μπορούν να επιτύχουν τους σκοπούς για τους οποίους δημιουργήθηκε εξ αρχής ο θεσμός της κυβέρνησης."

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. - Οι λαοί χρειάζονται ευκαιρίες προκοπής· όχι «προστάτες».
    - Μαθαίνουν να συγκρατούν τα χειρότερα ένστικτά τους, όταν τους δίνεται ευκαιρία να ξεδιπλώσουν τις αρετές τους.
    - Γίνονται ανεκτικοί και μετριοπαθείς, όταν γίνεται σεβαστή η ιδιοπροσωπία τους και τα δικαιώματά τους. Όταν έχουν επιλογές, όχι όταν μπαίνουν σε «μονόδρομους» και υποτάσσονται σε εντολές ή σε «σιδερένιες νομοτέλειες».

    Αντώνης Σαμαράς βουλευτής, 18/5/2008

    από το βιβλίο «40 Χρόνια Μάης ’68/ Πρακτικά εκδήλωσης 16-17-18 Μαΐου 2008» [ΙΣΤΑΜΕ-Ανδρέας Παπανδρέου/ Μίλητος, Αθήνα α.χ.]

    άνευ σχολίου…

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Φώντα χαιρετώ.

    Εξαιρετικός σαν παρουσία ο Κ (σε αντίθεση με τους υπόλοιπους του πάνελ που θυμίζουν επιθεώρηση), αλλά αυτά που λέει (βασικά ο πασοκικός λαϊκισμός τους 80ς τους στυλ "πάνω από όλα ο λαός") είναι παραπλανητικά.

    Τα παραδείγματα του Κ είναι άκυρα: οι απεργίες του 19ου αι. δεν έγιναν στο πλαίσιο φιλελεύθερων συνταγματικών δημοκρατίων και συνπεπώς δεν έχει νόημα η επίκληση τους αν θέλουμε να μιλήσουμε για το σήμερα.

    Για τα δε 60ς στην Αμερική, δεν νομίζω ότι η βια έπαιξε θετικό ρόλο. Στην περίπτωση των δικαιωμάτων των μαύρων ας πούμε, πιστεύω περιπώσεις ειρηνικής πολιτικής ανυπακοής τύπου Rosa Parks ή οι φιλειρηνικοί λόγοι του Κινγκ ήταν αυτοί που καθόρισαν το κίνημα και την πορεία του και όχι πράξεις βιας. Δεν μπορώ να φανταστώ ποια πράξη βιας θα μπορούσε να συγκριθεί σε αποτελεσματικότητα, συμβολισμό και ήθος με αυτό που έκανε η Παρκς ή με τους λόγους του Κινγκ.
    Το ίδιο και με το φοιτητικό κίνημα, η βια (όπου υπήρξε) δεν νομίζω να προσέφερε κάτι. Στο κάτω-κάτω χουλιγκανισμούς εις βάρος καθηγητών, καταλήψεις κτλ μπορούν να κάνουν και οι φασίστες, γούντστοκ όμως δεν μπορούν, ούτε το φινάλε του Αίμα και Φράουλες που αναφέρει και ο Κατρούγκαλος. Εκεί είναι η δύναμη.

    ΚΑτά τα άλλα Φώντα, δεν υπάρχει κάποιος τρόπος να γνωρίσουμε ποια είναι η βούληση της κοινωνίας. Ας πούμε αυτό που γράφεις "Ετέθη από την πλειονότητα της κοινωνίας εν αμφιβόλω η εγκληματική δράση των κουκουλοφόρων; Όχι." είναι αυθαίρετο, εγώ ας πούμε μπορώ να πω ναι.

    Η κοινωνία εκφράζεται σε δημοκρατίες μέσω εκλογών (όχι μέσω κατρούγκαλου ή φώντα) και εκεί δεν εκφράζει ακριβώς βούληση - κατά βάση δίνει μια εντολη αντιπροσώπευσης.

    Μιας και ακούω ότι ο Κ είναι αριστερός, νομίζω θέλει προσοχή, διότι πάταει (με αυτά που λέει) η ελληνική αριστερά την επόμενη μπανανόφλουδα.
    Η αριστερά πολύ πιθανόν να βρεθεί σύντομα στην κυβέρνηση της χώρας. Αν συμβεί αυτό, θα βρει μπροστά της αυτόν τον πασοκικό λαϊκισμό του στυλ "ό,τι πει η κοινωνία" και θα φάει τα μούτρα της. Όσοι έχουν μελετήσει την ιστορία του κομμουνισμού εκεί που πήρε την εξουσία (ιδίως στην αν Ευρώπη πχ Πολωνία) νομίζω το ξέρουν.

    Νίκος.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Γεια σου Νίκο

    Εγώ δεν τα βρήκα «άκυρα» τα παραδείγματα του Κατρούγκαλου. Οι απεργίες του 19ου και των αρχών του 20ου έχουν την αξία που έχουν για τους λόγους που καταλαβαίνουμε, αλλά και γιατί οι φιλελεύθεροι, συνήθως, ήταν διστακτικοί ή και αβέβαιοι στην υποστήριξή των (κατανοητό γιατί – να μην αναφερθώ σε συγκεκριμένα ιστορικά παραδείγματα, γιατί θα ξεφύγουμε).
    Ούτε μπορεί να αποτιμήσει κανείς σε δύο γραμμές το πόσο βοήθησαν ή όχι οι Μαύροι Πάνθηρες ή το Weather Underground στο φυλετικό ζήτημα στην Αμερική. (Το ξαναλέω, είναι μεγάλα θέματα αυτά και δεν κουβεντιάζονται στο πλαίσιο των σχολίων ενός blog). Και πάντως, σε κάθε περίπτωση, ό,τι κρίνεις θα το κρίνεις με τα μέτρα της εποχής του, και όχι μεταφέροντάς το αυτούσιο στο τώρα.
    Όσον αφορά στη δράση των κουκουλοφόρων και τα λοιπά, εγώ δεν άκουσα ποτέ κανέναν στο κύκλο μου να υποστηρίζει την καταστροφή και το πλιάτσικο. Και όσοι το έπραξαν (το 2008) γενικότερα δεν νομίζω να αντιπροσώπευαν ούτε το 1% της κοινωνίας.
    Μια δημοκρατική κοινωνία εκφράζεται φυσικά μέσω εκλογών, αλλά πρέπει να έχει και τα αντανακλαστικά της έτοιμα ανά πάσα ώρα. Δεν μπορεί να αλωνίζουν οι… Τσοχατζόπουλοι και να λέμε: «άσε τους, δεν τρέχει τίποτα, θα κριθούν στο τέλος της τετραετίας». Εξάλλου, όταν κυβερνάς καταπατώντας τις προεκλογικές δεσμεύσεις σου είσαι έωλος, και μπορεί να «την κάνεις» οποιαδήποτε στιγμή. Τόσες και τόσες κυβερνήσεις έχουν πέσει στον έναν χρόνο, στα δύο χρόνια κ.ο.κ Δεν τον ξέχασες φαντάζομαι τον Γιωργάκη... Δεν κατσικώνεσαι στο σβέρκο του κόσμου, φλομώνοντάς τον στα ψέμματα, έχοντας την απαίτηση οι «από κάτω» να σε περιμένουν να… ολοκληρώσεις τη θητεία σου.
    Για δε την Αριστερά που θέλει ή μπορεί να κυβερνήσει δεν επιθυμώ on line να μιλήσω. Δεν είμαι και απολογητής της δηλαδή.

    Καληνύχτα Νίκο και ευχαριστώ για το σχόλιο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Οι ΗΠΑ την εποχή του Homestead Strike δεν ήταν "φιλελεύθερη δημοκρατία"?Αν όχι, πώς κάνουμε την διάκριση?Επίσης έως πρόσφατα που ίσχυαν segregation laws οι ΗΠΑ ήταν "φιλελεύθερη δημοκρατία"? Και εν πάση περιπτώσει -επειδή δεν θα βρούμε άκρη αν έπαιξαν περισσότερο ρόλο η ρόζα παρκς ή οι μαύροι πάνθηρες, οι weathermen ή το Γούντστοκ- ας απαντήσουμε στο συγκεκριμένο.Υπό τις τότε συνθήκες ήταν ηθικά νομιμοποιημένη η βία των μαύρων πανθήρων και των weathermen?

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. «Η Οργάνωση Μαύρος Πάνθηρας έδειξε με το δικό της τρόπο ότι οι μαύροι μ π ο ρ ο ύ σ α ν να σταθούν ενάντια στο κατεστημένο –ακόμα και με τον κίνδυνο του θανάτου– και αυτή η απόδειξη σημάδεψε ένα καινούριο στάδιο εξέλιξης στο κίνημα για την απελευθέρωση των μαύρων. Οι Μαύροι Πάνθηρες πήραν στα χέρια τους το χρόνο και για τη σύντομη, θυελλώδη στιγμή που ήταν δικός τους τον έστυψαν μέχρι που στέγνωσε».

    Από τον πρόλογο του Michael Newton στο βιβλίο του «Πικρός Κόκκος/ Η ιστορία της οργάνωσης ‘Μαύροι Πάνθηρες’» [Φοντάνα Ελλάς, Αθήνα 1986]

    ΑπάντησηΔιαγραφή