Πέμπτη 25 Σεπτεμβρίου 2014

ταφικές συνήθειες στην νεοδημοκρατική Ελλάδα

Η αηδία, με την κυβερνητική επικοινωνιακή διαχείριση του μακεδονικού τάφου στην Αμφίπολη του νομού Σερρών, έχει ξεπεράσει προ πολλού τα όρια. Πρόκειται για μία συντονισμένη και βεβαίως ξιπασμένη εθνικολαϊκή αρλούμπα που επιχειρεί από την μια μεριά να εκμεταλλευτεί προς ίδιον όφελος την σημασία μιας επιστημονικής/ιστορικής ανακάλυψης και από την άλλη, μέσω αυτής, να επικαλυφθούν άλλα καθημερινά ζητήματα, που ταλανίζουν την κοινωνία και που χρήζουν αμέσων χειρισμών και απαντήσεων. Κάθε τέτοιο σχετικό ή λιγότερο σχετικό ζήτημα, τα τελευταία χρόνια, απεικονίζει τον βούρκο και την κακομοιριά της κεντρικής πολιτικής εξουσίας, η οποία, είναι αποδεδειγμένο πλέον, δεν ορρωδεί μπροστά σε τίποτα. Έτσι, εκείνο που ακούγεται πανταχόθεν πως… «το κράτος…» τάχα «δεν λειτουργεί…» είναι μια καφενειακή πομφόλυγα, αφού το «κράτος» μια χαρά λειτουργεί, όταν πρόκειται να εξυπηρετήσει τα συμφέροντά του και να ασκήσει την ξεδιάντροπη και εμετική πολιτική του.
Ήμουν μεγάλο παιδί, πήγαινα στο Γυμνάσιο δηλαδή το 1977, την… 8η Νοεμβρίου 1977, και θυμάμαι σε γενικές γραμμές το κλίμα που επικρατούσε όταν ο Μανόλης Ανδρόνικος ανακάλυψε τους βασιλικούς τάφους στην Βεργίνα. Ησυχία, τάξη… και πάντα ανασφάλεια. Προεκλογική περίοδος ήταν, δεξιά κυβέρνηση υπήρχε στον τόπο υπό τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, η κρατική τηλεόραση και το κρατικό ραδιόφωνο είχαν τεράστια δύναμη, και βεβαίως ο Τύπος, συμπολιτευόμενος ή αντιπολιτευόμενος, καθόριζε (και αυτός) σε μεγάλο βαθμό την… ατζέντα της ημέρας. Έριξα μια ματιά, λοιπόν, στο ψηφιακό αρχείο των εφημερίδων της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος κι άρχισα να… ξεφυλλίζω την Μακεδονία των ημερών εκείνων (μια… μακεδονίτικη εφημερίδα δηλαδή) προκειμένου να επιβεβαιώσω, απλώς, την παλαιά αλλά τόσο έντονη παιδική εντύπωσή μου. Προσέξτε λοιπόν…
Μέχρι την 8/11/1977, την ημέρα που θεωρείται επισήμως ως η… ημέρα των ανακαλύψεων στην Βεργίνα, δεν υπάρχει η παραμικρή αναφορά στην εφημερίδα! Τι σημαίνει τούτο; Απλώς πως οι αρχαιολόγοι (ο Μανόλης Ανδρόνικος και οι συνεργάτες του) δούλευαν όπως δουλεύει ένας επιστήμονας στο (κλειστό) εργαστήριό του. Μόνοι τους, δίχως κάμερες και δημοσιογράφους πάνω από τα κεφάλια τους, δίχως ανακοινώσεις στα Μέσα και τον Τύπο και με το κράτος (ένα δεξιό κράτος, υπενθυμίζω) να κοιτάει την δουλειά του, την όποια δουλειά του τέλος πάντων. Ορίστε και η συνέχεια…
Στο φύλλο τής 9/11/1977, πάντα στην Μακεδονία, υπάρχει, στην πρώτη σελίδα στο κάτω μέρος, ένα απίστευτο μονόστηλο. Διαβάστε τι λέει: «Ανοίχθηκε χθες στη Βεργίνα ασύλητος Μακεδονικός τάφος από την ομάδα αρχαιολογικών ερευνών του καθηγητή της κλασσικής αρχαιολογίας του πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης κ. Ανδρόνικου». Πιθανώς να πει κάποιος πως η εφημερίδα δεν πρόλαβε την είδηση, και γι’ αυτό οι δυο γραμμές… Δεν είναι όμως έτσι. Την επόμενη ημέρα (10/11/1977) υπάρχει ένα τρίστηλο στην τρίτη σελίδα της Μακεδονίας, (τρίστηλο στην τρίτη, το ξαναλέω…), το οποίον και αυτό φανερώνει τη λιτότητα που απαιτεί στην διαχείρισή της μία τέτοιου είδους αρχαιολογική ανακάλυψη. Να και ο τίτλος εκείνου του άρθρου: «Ο τάφος μακεδόνα ευγενούς με πλούσια κτερίσματα ανακαλύφθηκε στη Βεργίνα. Βρέθηκε ασημένια πανοπλία και στεφάνι. Χρυσή λαβή έχει το ξίφος του νεκρού. Θα ερευνηθεί και θα γίνουν ανακοινώσεις».
Η επόμενη αναφορά στην εφημερίδα είναι την 16/11/1977. Είναι ένα δίστηλο αυτή τη φορά και πάλι στην τρίτη σελίδα, στο οποίο διαβάζουμε: «Συγκεντρώνει διεθνές ενδιαφέρον. Ο τάφος της Βεργίνας ενδέχεται να είναι του βασιλιά Φιλίππου. Θα προκύψουν ιστορικά στοιχεία υψίστης σημασίας. Μπορεί να εντοπιστούν και οι αρχαίες Αιγές». Η λιτότητα και η σοβαρότητα των ανακοινώσεων των συμβάντων στον Τύπο (δεν αναφέρομαι στις επιστημονικές ανακοινώσεις… πόσω μάλλον!) είναι εντυπωσιακή. Δώστε σημασία για λίγο και στη συνέχεια…
Από ’κει, την 16/11/1977, μέχρι και το τέλος του μήνα υπάρχουν σχεδόν καθημερινές ανακοινώσεις στην εφημερίδα, αλλά μόλις μία(!) ημέρα μπαίνουν αυτές στην πρώτη σελίδα. Είναι το πρωτοσέλιδο της 25/11/1977, εκεί που υπάρχει μία όντως εντυπωσιακή κάλυψη (τα 2/3 του φύλλου με κείμενα και φωτογραφίες), στο οποίο διαβάζουμε: «Από τις σημαντικότερες αρχαιολογικές ανακαλύψεις του αιώνα. Του Φιλίππου είναι ο τάφος που βρέθηκε στη Βεργίνα. Έγινε επίσημη ανακοίνωση στο πανεπιστήμιο παρουσία πολλών Ελλήνων και ξένων επιστημόνων. Ποια ανεκτίμητης αξίας ευρήματα θεμελίωσαν την άποψη ότι ανήκουν στον Μακεδόνα βασιλιά. Τι απέδωσαν οι έρευνες στο Δίο».
Δείτε τη σοφία που κομίζουν αυτοί οι τελευταίοι τίτλοι. Ενώ έχει ανακαλυφθεί ο τάφος από την 8/11, πέρασαν 17 ημέρες ώστε να γίνει «θέμα». Κι έγινε «θέμα» όταν η σκαπάνη είχε φθάσει σ’ ένα όριο. Παραλλήλως, τις επίσημες ανακοινώσεις δεν τις έκανε κάποιος δημοσιογράφος στην τιβί –η… κυβερνητική εκπρόσωπος τάφου (κλεμμένο από τον Πανούση είναι αυτό) Άννα Παναγιωταρέα–, αλλά οι επιστήμονες στο πανεπιστήμιο. Το γεγονός δηλαδή δεν ξεφεύγει από την επιστημονική κοινότητα. Δεν αφήνεται να φθάσει στο στόμα του κάθε ασχέτου και του κάθε βλαμμένου…
Τι άλλο να γράψεις για τα χάλια της νεοελληνικής κυβερνητικής πραγματικότητας; Για την επίσκεψη του ιδίου του πρωθυπουργού στον τάφο, παρουσία της κάμερας, η οποία (κάμερα) ακυρώνει το όποιο (αν υπάρχει κιόλας) ουσιαστικό ενδιαφέρον; Για τις στάγδην επιστημονικές ανακοινώσεις, πάντα μπροστά στις κάμερες, που λειτουργούν κάπως σαν… Τόλμη και Γοητεία; Ή για την… αρχαιολογία της ταβέρνας, με τους διαφόρους βλάκες-αξιωματούχους να μιλάνε δημοσίως για… μεγαλέξαντρους, γοργόνες και κατηραμένους όφιδες; Ένα ξέρασμα.

18 σχόλια:

  1. Φωντα καλημερα.Ειναι σιγουρο οτι απο την Αμφιπολη το προσεχες διαστημα οσο διαρκουν οι ανασκαφες και οι ερευνες θα παρελασει ολο(η σχεδον ολο) το πολιτκο συναφι (Συμπολιτευση+αντιπολιτευση).Θα φωτογραφηθουν,θα κανουν δηλωσεις,θα μπουρδολογησουν,με λιγα λογια θα κανει ο καθενας το κομματι του,και θα δωσει τις γραμμες του.Πρεπει ομως οι πραγματικοι ανθρωποι του πολιτισμου που ειναι εκει(επιστημονες,αρχαιολογοι,ιστορικοι της τεχνης κ.λ.π)να τους πουν ενα εκκωφαντικο αι σιχτιρ ρε! αφηστε μας να κανουμε την δουλεια μας και να απολαυσουμε πρωτοι την χαρα της ευρεσης και το μεγαλειο της ιστοριας,και υστερα ομορφα και ωραια να πουμε και να δειξουμε υπευθυνα οπως αρμοζει στον ιστορικο σε ολη την παγκοσμια κοινοτητα τι υπαρχει εδω.Δυστυχως ομως και εδω ελλειμμα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. και να βρούν τί έγινε?και τι θα βρουν δηλαδή?
      χέστηκε η φοράδα στο αλώνι και η φατιμέ στο παζάρι

      Διαγραφή
    2. Δεν είναι έτσι. Η έρευνα μέσω της αρχαιολογίας οδηγεί στην πολιτισμική πληροφόρηση και από ’κει και πέρα στην πληρέστερη καταγραφή, επαλήθευση και διαλεύκανση της ιστορίας. Μην νομίζεις, εν αναλόγω μέτρω, κάτι παρόμοιο κάνουμε κι εμείς εδώ στο «δισκορυχείον». Με το να σκαλίζουμε το παρελθόν (δίσκους, βιβλία, περιοδικά, λοιπές πηγές) βοηθάμε προς μια παρόμοια κατεύθυνση (στα θέματα που μας ενδιαφέρουν).
      Το ζήτημα είναι άλλο. Η σπέκουλα που γίνεται στις αρχαιολογικές ανακαλύψεις, προκειμένου να ενισχυθούν αντιεπιστημονικά ιδεολογήματα και στην ακόμη χειρότερη περίπτωση να συγκροτηθούν νέες ιδεοληψίες.

      Διαγραφή
  2. Για την λειτουργία των συμβόλων στην Ελλάδα:

    «Στην Ελλάδα όλα τα σύμβολα είναι κούφια. Ωστόσο, τα χρησιμοποιούν εκεί κατά κόρον. Και, συνήθως, με γελοίο τρόπο. Ο Δήμος Θεσσαλονίκης μοστράρει σαν σήμα του την κεφαλή του Μεγαλέξαντρου, ενώ, όσο ζούσε αυτός ο κοντοστούμπης φονιάς, η Θεσσαλονίκη δεν είχε ακόμη ιδρυθεί».
    ΗΛΙΑΣ ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΣ

    Το ζήτημα λοιπόν δεν είναι τι θα προκύψει (και αν προκύψει) σχετικά με τον Αλέξανδρο τον Μακεδόνα ή οποιονδήποτε άλλον του σιναφιού, αλλά πώς θα αποκαθαρθεί η «ιστορική γνώση» από το «ψέμμα», πώς θα αποφύγουμε το μπαλαμούτι δηλαδή…
    Τι θα εισπράξει με άλλα λόγια ο… Αλέξανδρος ο σημερινός (όπως λέει και το τραγούδι). Εκείνος που… Αλέκο τον φωνάζουνε και δεν τον λογαριάζουνε…

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. ο κοντοστούπης φονιάς..
      καλά τα έλεγε,πήδηξε όλη την ελλάδα και έτρεχε τους δύστυχους στην άλλη άκρη του κόσμου
      δίκιο είχε ο Δημοσθένης που τον έβριζε

      Διαγραφή
    2. "ενώ, όσο ζούσε αυτός ο κοντοστούμπης φονιάς, η Θεσσαλονίκη δεν είχε ακόμη ιδρυθεί".

      Προφανώς με βλακείες τύπου «ο κοντοστούμπης φονιάς» για ιστορικές προσωπικότητες δεν γίνεται δουλειά...

      Παρεμπιπτόντως, ούτε το Ελληνικό κράτος είχε ιδρυθεί πριν τον 19ο αιώνα.

      Μήπως να κλείσουμε το αρχαιολογικό μουσείο, και να μην ξαναχρησιμοποιήσουμε αρχαία ή βυζαντινά σύμβολα, επειδή δεν ζούσαμε τότε;

      Μπαρούφες.

      Ο Πετρόπουλος ήθελε να κάνει τον «αιρετικό» και καλά, αλλά το επίπεδο του σχολίου του είναι καφενείου.

      Σ.Τ

      Διαγραφή
    3. Είμαστε στο 320 π.Χ. και μας πήγατε στο Βυζάντιο και στον 19ον αιώνα… Όλα «με τη μία» δεν γίνεται… Εκτός κι αν είμαστε οι Monty Python και τα… κουλουβάχατα της Ιστορίας…

      Όσον αφορά στους χαρακτηρισμούς του Πετρόπουλου η αλήθεια είναι πως το «κοντοστούμπης» βγάζει μιαν έχθρα κι είναι ρατσιστικό.

      Διαγραφή
    4. Ο Πετροπουλος -ξεφευγουμε λιγο τωρα αλλα ευκαιριας δοθεισης- ειχε σπανιες ερευνητικες αρετες και αφησε μεγαλο και πολυτιμο εργο πισω του.

      Μερικες φορες εβγαζε και κακιες που μονο τον ιδιο μειωνανε προσωπικα. Για παραδειγμα οι χαρακτηρισμοι του για τον Αρη Βελουχιωτη και μερικα αλλα αντιστοιχα 'ωραια' που πραγματικα σε κανουν να απορεις πως αυτος ο ανθρωπος εβγαζε ορισμενες φορες μικροπρεπεια...

      Διαγραφή
    5. Σ.Τ.φαίνεται οτι ακόμα ενοχλεί ο Πετρόπουλος,αφού εσύ νευρίασες με το σχόλιο του για έναν σφαγέα,αφού τέτοιος ήταν ο αγαπημένος σου ισκαντέρ

      Διαγραφή
  3. Ακριβως ετσι.

    Αποκαλυπτικη η ερευνα που εκανες (και στο ποσο εχει θεαματοποιηει η κοινωνια απο τοτε- ανατριχιαστικο...)
    αλλα και για αυτους που ειναι στο τιμονι...
    Οι χειροτεροι ολων. Μακραν.

    (Ο Ανωνυμος που σου ζητησε αν μπορεις να γραψεις αυτο το αρθρο)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Η αξιοποίηση/εκμετάλλευση ιστορικών ευρημάτων για την ιδιοτελή εξυπηρέτηση πολιτικών πρακτικών και αποφάσεων είναι δεδομένη και δεν πρέπει να εκπλήττει.

    Αντίθετα, αυτό που πρέπει να προβληματίζει πέρα από τη δεδομένη αναλγησία των "πομπών" είναι η αφέλεια και ο επηρεασμός των "δεκτών". Η βιαστική απόφαση για την Ελληνικότητα και τη συνεπαγόμενη Μακεδονικότητα των ευρημάτων, προσφέρεται για εθνικό παραλήρημα και για μηνύματα προς όλες τις κατευθύνσεις.

    Το θέμα είναι εάν αυτά έχουν κάποια σημασία στο νέο, ήδη αποφασισμένο, γεωστρατηγικό σχεδιασμό της περιοχής μας. Θα μπορούσαν, βέβαια, να αρκεστούν στο πολύ απλό, κατανοητό και τελικά πειστικό για όλους, ότι "η ταυτότητα προσδίδεται μέσω της γλώσσας, η οποία ήταν η ελληνική".

    Τα φύλλα που την μιλούσαν, υπήρξαν πολλά, διαφορετικά και πολλές φορές αντιμαχόμενα. Αυτό είναι ιστορικό γεγονός, αλλά στη πρεμούρα μας να εξυψώσουμε το εθνικό στοιχείο, αυτό το ξεχνάμε. Να δούμε τι θα μας λένε όταν αρχίσει να κουβεντιάζεται η ομοσπονδοποίηση της Ευρώπης, κάτω από τις επιταγές της παγκοσμιοποίησης...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. τι συγκρινεις καημενε τωρα...
    πλεον, ουτε μια δεξια της προκοπης δεν μπορουμε να εχουμε

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. «Οι διατυπωθείσες θεωρίες περί της ταυτότητος του νεκρού, ως σήμερα, ανάγονται σε 14», είπε η άμισθη σύμβουλος του υπουργείου Πολιτισμού Άννα Παναγιωταρέα ενημερώνοντας τους δημοσιογράφους για τις συνεχιζόμενες ανασκαφές στο λόφο Καστά στην Αμφίπολη. «Θέλω να γίνει σαφές ότι οι συντελεστές της ανασκαφής δεν διατυπώνουν άποψη για την ταυτότητα του νεκρού, που γίνεται τόσος λόγος. Περιμένουν, με επιστημονική υπομονή, να μιλήσει το ίδιο το ταφικό συγκρότημα», πρόσθεσε η κυρία Παναγιωταρέα.

    Μάλιστα. Τωρα αν η αναφορα σε 14 εκδοχες δεν ειναι ΣΠΕΚΟΥΛΑΡΙΣΜΑ και λαικισμος περα απο καθε εννοια επιστημονικης δεοντολογιας τοτε τι ειναι??


    Εις ό,τι αφορά τη χρονολόγηση του ταφικού συγκροτήματος επισημάνθηκε ότι η ανασκαφέας κυρία Κατερίνα Περιστέρη εκτιμώντας τα ανασκαφικά δεδομένα, εκφράζει την άποψη ότι το μνημείο χρονολογείται στο τελευταίο τέταρτο του 4ου αιώνα, επιστημονική θέση που έχει παρουσιαστεί σε δύο αρχαιολογικά συνέδρια.

    Ωραια. Παιρνει θεση επισημα λοιπον η επικεφαλης αρχαιολογος με πολυ συγκεκριμενη χρονικη περιοδο της Ιστοριας...

    The stakes are high-place your bets please...

    Scripta Manent που λεγανε και οι Ρωμαιοι...

    (Επισης προσωπικα παντα μου προκαλουσαν το ενδιαφερον καποιες λεξεις που συνδυαζουν βουνο και θαλασσα.
    Για παραδειγμα:
    -Ελληνορωμαικη παλη
    -Ελληνοχριστιανικος πολιτισμος
    -ΠιανοΜπαρΧασαποΤαβερνα (μια λεξη)
    κ.ο.κ και κλπ κλπ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. >>η άμισθη σύμβουλος του υπουργείου Πολιτισμού Άννα Παναγιωταρέα<<

      Μεγαλύτερος λαϊκισμός από την λέξη «άμισθη» δεν υπάρχει. Τι θέλουν να μας πουν μ’ αυτό; Τι θέλουν να παραστήσουν; Να τους πούμε και «μπράβο», επειδή δεν επιβαρύνεται ο κρατικός προϋπολογισμός;
      Εδώ οι άνθρωποι διέλυσαν τη χώρα. Έξι εκατομμύρια τριακόσιες χιλιάδες συμπολίτες μας βρίσκονται στο φάσμα της φτώχειας κατά το Γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής και θα μας σώσει η αμισθία της Παναγιωταρέα; Σαν δεν ντρέπονται λέω εγώ.

      Διαγραφή
  7. Η όλη ιστορία με το Σαμαρά κ το πως προσπαθεί να εκμέταλλευτει την "ιστορία" με την Αμφίπολη , θυμίζει λίγο τη σειρά " ο πρίγκηπας" , ή είναι ιδέα μου...?

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Φωντα δεν ξερω αν θα αναδημοσιευσεις το λινκ, στο στελνω μονο και μονο για την φωτογραφια που ειναι περαν σχολιου.

    Αν δυστυχως σε κανω να ξερασεις -οπως ξερασα και εγω-
    ζητω συγνωμη προκαταβολικα.

    Καλο βραδυ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. μια παρατηρησις....οι ερευνες στον χωρο κραταν απο το 2010 αν θυμαμαι καλα και τα τοπικα καναλια το ''επαιζαν'' καθημερινα εδω και δυο χρονια

    ναι ειμαι απο τον νομο

    ΑπάντησηΔιαγραφή